Tanden bleken is een procedure die niet goedkoop is, maar waanzinnig populair in de moderne wereld, en zowel bij mannen als bij vrouwen. Een stralend witte glimlach wordt nu algemeen beschouwd als een van de basisvoorwaarden voor fysieke aantrekkelijkheid, en tandheelkundige studio’s en fabrikanten van mondhygiëneproducten verdienen een fortuin aan deze mode – Amerikanen geven elk jaar meer dan een miljard dollar uit aan thuisbleekmiddelen! Maar is tanden bleken veilig en is het echt de moeite waard om de glanzende trend te volgen?
- Waar komt tandplak vandaan?
- Huismiddeltjes om tanden witter te maken
- Professioneel tanden bleken
- Risico’s van whitening
- Hoe behoud je de bereikte witheid?
- Is het de moeite waard om je tanden te bleken?
Uit historische bronnen blijkt dat de mensen al vierduizend jaar geleden gefascineerd waren door de witheid van hun glimlach. De Egyptenaren bijvoorbeeld schraapten aanslag van hun tanden met een mengsel van puimsteen en azijn dat werd uitgesmeerd met speciale stokjes die hun tandenborstels vervingen. De Romeinen, aan de andere kant, experimenteerden met het ophelderen van glazuur met geitenmelk en… urine! Dit alles werd gedaan om van de lelijke aanslag af te komen…
Waar komt tandplak vandaan?
Net zoals mensen verschillende kleuren huid, ogen en haar hebben, kan ook de kleur van hun tanden verschillen. Over het algemeen associëren wij het altijd met wit, maar in werkelijkheid is het vaak gelig of grijzig, en soms bruinachtig of zelfs enigszins blauwachtig. Zelfs zonder het bekende kleuringseffect van voedingsbestanddelen zoals koffie, cola, rode wijn of thee, hoeft de glimlach van een gezond persoon met grondig gereinigde tanden niet sneeuwwit te zijn, zoals de reclame ons wil doen geloven!
Na verloop van tijd verkleuren tanden als gevolg van veel verschillende factoren, die niet alleen te maken hebben met nalatigheid in mondhygiëne. Ten eerste worden ze van nature geel naarmate ze ouder worden, wat een gevolg is van het verouderingsproces. Ten tweede worden zij in de loop der jaren blootgesteld aan sterke pigmenten, niet alleen de bovengenoemde stimulerende middelen, maar ook gezonde vruchten zoals kersen of bosbessen. Daarnaast kunnen een teveel aan fluoride dat met tandpasta is ingeslikt, een antibioticakuur in de kindertijd en trauma’s in het verleden ook vlekken op de tanden veroorzaken. Genetische factoren kunnen ook een belangrijke invloed hebben op de kleur van onze tanden!
Huismiddeltjes om tanden witter te maken
Lang voordat moderne technieken om tanden te bleken werden uitgevonden, gebruikten traditionele samenlevingen plantaardige oliën voor mondhygiëne. Het spoelen met olie (zoals zonnebloem- of kokosolie), dat vandaag de dag nog steeds populair is, blijkt effectief te zijn voor het verminderen van het aantal bacteriën in de mond en het verzachten van ontstoken tandvlees. De witmakende werking ervan is echter nog niet wetenschappelijk bewezen.
Anderzijds worden meer zichtbare resultaten verkregen door te poetsen met zuiveringszout, dat als exfoliant fungeert en tandplak doeltreffend verwijdert. Het wordt steeds vaker toegevoegd aan tandpasta, maar thuis volstaat het 1 theelepel zuiveringszout te mengen met 2 theelepels water en met dit mengsel enkele malen per week de tanden te poetsen. Als alternatief kunt u ook waterstofperoxide gebruiken, dat al sinds de tweede helft van de 19e eeuw in de tandheelkunde wordt gebruikt en in hogere concentraties aanwezig is in professionele bleekpreparaten. De veiligste manier is om een mondwateroplossing van 1,5% te gebruiken of het te combineren met zuiveringszout en dit te gebruiken bij het poetsen. Studies tonen aan dat een zes weken durende kuur van twee keer per dag poetsen met een mengsel van zuiveringszout en waterstofperoxide de tanden gemiddeld 62% lichter maakt (Ghassemi et al., 2012).
Zelfs bepaalde voedingsstoffen kunnen een effect hebben op het verhelderen van tanden. Tot de wetenschappelijk onbevestigde maar al jaren aanbevolen behandelingen behoort bijvoorbeeld het schuren met geplette aardbeien, die naast kleine zaadjes met schurende eigenschappen ook appelzuur bevatten met een mogelijk blekende werking. Ananas staat er ook om bekend dat het de tanden helderder maakt, dankzij het bromelaïnegehalte, maar ook hier is er een gebrek aan bewijs van effectiviteit. Vergeet ook niet dat gele tanden vaak het gevolg zijn van verzwakt glazuur door een calciumtekort – dus meer zuivel eten, vooral harde kazen, kan een goede manier zijn om het witte glazuur op natuurlijke wijze te ondersteunen.
In het aanbod van drogisterijen en apotheken kunnen we ook pasta’s en speciale strips vinden die bedoeld zijn om thuis tanden te bleken. De eerste bevatten weliswaar actieve whitening-ingrediënten, maar zijn slechts beperkt doeltreffend omdat ze slechts enkele minuten op de tanden blijven zitten en de concentratie van de actieve bestanddelen vrij laag is. Hun basiswerking bestaat in het fysiek wegschuren van afzettingen van het tandoppervlak, hetgeen wordt bepaald door de REA- en RDA-coëfficiënten. Preparaten met hogere waarden zijn doeltreffender, maar kunnen het glazuur aantasten.
De strips daarentegen worden dagelijks op de gepoetste tanden aangebracht gedurende 30-60 minuten, en het effect is duidelijker dan met tandpasta, hoewel niet altijd even bevredigend, vooral omdat de prijs van de behandeling vrij hoog is. 
Professioneel tanden bleken
Verreweg de meest effectieve manier om tanden te bleken wordt echter aangeboden door tandartsen en specialisten op het gebied van mondhygiëne, die in staat zijn de natuurlijke beentint met een flink aantal tonen lichter te maken. De meest gebruikte methode is het gebruik van een sterk werkende gel met waterstofperoxide of carbamide in een concentratie van 3 tot 20%. De patiënt krijgt een speciale siliconenoverlay op de tanden, die precies is afgestemd op het gebit, en vervolgens wordt de preparatie met een bepaalde frequentie op de tanden aangebracht. Sterkere gels (tot 45%) worden alleen in tandartspraktijken gebruikt.
Voor het bleken van de tanden worden ook speciale lampen en laser gebruikt, die stoffen activeren die zich in het op de tanden aangebrachte preparaat bevinden. Een dergelijke behandeling kan tot ongeveer een uur duren en wordt altijd onder toezicht van een specialist uitgevoerd. Het hele proces omvat gewoonlijk verscheidene bezoeken en kan tot enkele maanden duren. En dan te bedenken dat professioneel tanden bleken zelfs enkele duizenden zloty’s kost!
Let op: whitening gels werken niet op porseleinen kronen of composietvullingen. Waarnemingen wijzen ook uit dat grijs- of blauwgetinte tanden niet reageren op whitening.
Risico’s van whitening
Zowel aan thuis- als aan professionele methoden om tanden te bleken zijn bepaalde risico’s verbonden. In de eerste plaats kunnen zij gevoelige tanden veroorzaken en, in het geval van gevoelige tanden, deze aandoening verergeren. Bovendien zijn er berichten over de negatieve invloed ervan op het tandvlees – deze effecten houden zelfs tot een tiental dagen na de behandeling aan en kunnen bij het eten aanzienlijke ongemakken veroorzaken. Vooral waterstofperoxide in hoge concentraties veroorzaakt zowel tandgevoeligheid als tandvleesirritatie, en vooralsnog onbevestigde theorieën suggereren zelfs een verhoogd risico op mondkanker. Fysisch schurende formules kunnen daarentegen het glazuur beschadigen, waardoor de ontwikkeling van cariës wordt bevorderd en minerale afbraak van de tanden wordt uitgelokt. In een van de meta-analyses over de neveneffecten van whitening, in 2010 opgesteld door een team wetenschappers onder leiding van M. Goldberg, wordt zelfs gesproken over het risico van beschadiging van de tandpulpa!
Gezien deze risico’s is het verstandiger om het bleken van tanden onder toezicht van een specialist uit te voeren, en bij thuismethoden te kiezen voor een voorzichtige dosering in plaats van spectaculaire resultaten!
Hoe behoud je de bereikte witheid?
Ongeacht de toegepaste tand-whitening techniek, moet het zogenaamde “witte dieet” worden gevolgd tijdens en onmiddellijk na de procedure. Dit betekent dat kleurrijke stoffen zoals koffie, thee, wijn, alsook intens gekleurde groenten en fruit uit de voeding moeten worden geweerd. Vermijd ook gezoete frisdranken, ongeacht hun kleur, sportdranken en sauzen, vooral curry-, soja- en tomatensauzen. Deze tips helpen ook om op lange termijn van een wittere glimlach te genieten, hoewel ze natuurlijk moeten worden aangevuld met een goede hygiëne, vooral zorgvuldig poetsen en het reinigen van de interdentale ruimtes.
Is het de moeite waard om je tanden te bleken?
Onderzoekers van de universiteiten van Leeds en Central Lancashire hebben een studie verricht om de aantrekkelijkheid te beoordelen van menselijke modellen bij wie de kleur en de afstand tussen de tanden op foto’s met de computer waren veranderd. Uit het experiment bleek duidelijk dat zowel mannen als vrouwen mensen met gele tanden en die met wijder uit elkaar staande tanden negatief beoordeelden. Deze voorkeur wordt geacht sterk gecodeerd te zijn in onze biologische behoefte om een gezonde, jonge partner te zoeken. Interessant is echter dat een sneeuwwitte tint, die alleen kan worden verkregen door bleken, en de natuurlijke witte kleur van tanden even aantrekkelijk zijn bevonden. Er is dus geen overtuigende reden om mooie gezonde tanden te blijven bleken, vooral omdat het een dure ingreep is en niet zonder risico’s.
Het bleken van tanden kan echter een interessant alternatief zijn voor mensen die duidelijk gelige of verkleurde tanden hebben en daardoor last hebben van complexen. Een mooie glimlach moedigt u immers aan om vaker te glimlachen! .