Onder het acroniem EEG gaat het tamelijk ingewikkelde begrip elektro-encefalografie schuil. Het verwijst naar de studie van de hersenfunctie die tegenwoordig in de meeste ziekenhuizen wordt uitgevoerd met behulp van een relatief eenvoudig apparaat. Welke ziekten kan EEG opsporen en wanneer is het de moeite waard?
- Geschiedenis van de EEG
- Hoe werkt de EEG?
- Wat detecteert de EEG-test?
- Hoe bereid je je voor op een EEG?
- Hoe verloopt het EEG-onderzoek?
- Contra-indicaties en risico’s verbonden aan EEG
- Voordelen en nadelen van EEG
De EEG-test wordt gebruikt voor het diagnosticeren en controleren van de hersenfunctie onder verschillende omstandigheden. Het maakt de opsporing van een aantal belangrijke stoornissen mogelijk, maar ook een beter begrip van de invloed van zintuiglijke impulsen op ons gedrag en onze gevoelens. De analyse van de verkregen resultaten in de vorm van het zogenaamde elektro-encefalogram stelt artsen in staat ziekten op te sporen, de oorsprong van raadselachtige symptomen te verklaren en een passende behandeling te bieden.
Geschiedenis van de EEG
Reeds aan het einde van de 19e eeuw publiceerde de Engelse wetenschapper Richard Caton een baanbrekend werk over de elektrische activiteit van de blootgestelde hersenhelften van konijnen en apen. Verdere experimenten op dieren leidden tot de conclusie dat er meetbare hersengolven bestonden. In 1912 werden voor het eerst elektrische impulsen in de hersenen van een hond gemeten, en twee jaar later was het zelfs mogelijk om in een onderzoek kunstmatig opgewekte stuiptrekkingen bij een dier vast te leggen.
De auteur van het eerste menselijke EEG was de Duitse psychiater Hans Berger, die, voortbouwend op de ontdekkingen van zijn voorgangers, in 1924 een speciaal apparaat ontwikkelde om menselijke hersengolven te meten en het de elektro-encefalograaf noemde. De jaren dertig brachten een dieper inzicht in de verschijnselen die zich voordoen tijdens stuiptrekkingen – met behulp van het EEG was het mogelijk de karakteristieke structuur van epileptische aanvallen waar te nemen.
De volgende decennia waren gericht op andere mogelijke toepassingen van elektro-encefalografie. Het begon gebruikt te worden om de hersenactiviteit tijdens de slaap te meten en hoe iemand reageerde op verschillende stimuli. De technologie werd door de NASA gebruikt om de hersengolven van astronauten tijdens vluchten te bestuderen, en werd zelfs gebruikt om de geheimen te onderzoeken van de communicatie tussen hersenen, die dieren gebruiken om met elkaar te communiceren.
Hoe werkt de EEG?
Het menselijk brein is een uiterst complex mechanisme waarmee het – bewust en onbewust – alle systemen in het lichaam kan aansturen. De structuur bestaat uit 86 miljard neuronen, die met elkaar communiceren door middel van elektrische impulsen die via synapsen worden verzonden. Deze kleine veranderingen in lading kunnen worden voorgesteld als signalen die van de ene plaats naar de andere worden gestuurd door een ketting van lichtjes die naar elkaar toe knipperen. Elke gedachte, elke spiersamentrekking, elk gesproken woord is het resultaat van dit elektrische werk van de hersenen, die nooit slapen.
Het EEG is gebaseerd op het idee dat wanneer voldoende gevoelige elektroden op de schedel worden aangebracht, zij de impulsen kunnen registreren die tussen de neuronen worden uitgezonden. Het principe lijkt dus sterk op dat van de elektrocardiografie (ECG), die de elektrische activiteit van het hart meet. De geregistreerde verschillen in impulsen worden naar het apparaat gestuurd en vastgelegd in de vorm van grafische golfvormen. 
Wat detecteert de EEG-test?
De meest voorkomende indicatie voor een EEG is vermoedelijke of gediagnosticeerde epilepsie. De elektroden kunnen de sterke hersengolfschommelingen detecteren die typisch zijn voor epileptische aanvallen. Ze detecteren ook aanvallen bij andere aandoeningen, waardoor deze van elkaar kunnen worden onderscheiden, de diagnose kan worden verduidelijkt en de optimale medicatie kan worden gekozen. Dankzij elektro-encefalografie kan ook worden vastgesteld of een convulsieve episode psychogeen of catatonisch is, of het gevolg is van een flauwte of zelfs van migraine.
Door de elektrische activiteit van de hersenen in kaart te brengen, kan het EEG artsen ook een beeld geven van mogelijke weefselschade als gevolg van bijvoorbeeld opgelopen hoofdletsel. Afwijkingen in de elektro-encefalograaf kunnen ook wijzen op de aanwezigheid van hersentumoren en geleden beroertes.
De test wordt uitgevoerd bij een vermoeden van encefalitis van verschillende oorsprong (bijvoorbeeld viraal of bacterieel) en bij aandoeningen die algemeen bekend staan als encefalopathieën. Het wordt niet zelden gebruikt om slapeloosheid vast te stellen en bovendien om de hersenactiviteit van een comateuze patiënt te beoordelen. Volgens meer recente studies kan EEG ook een waardevol diagnostisch hulpmiddel zijn bij vermoedens van aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit bij volwassenen (ADHD), vroege symptomen van de ziekte van Alzheimer en dementie.
Hoe bereid je je voor op een EEG?
Om ervoor te zorgen dat de EEG-resultaten betrouwbaar zijn, moet u zich op de dag van de test onthouden van cafeïnehoudende dranken en voedingsmiddelen. We hebben het niet alleen over koffie, maar ook over zwarte thee of cola. Als stimulerend middel, cafeïne
Als stimulerend middel kan het moeilijk zijn om de werkelijke hersenactiviteit te beoordelen. Dokter
moet de patiënt ook informeren of en welke medicijnen hij moet
moet worden gestaakt vóór de EEG.
Bovendien, om zuiver technische redenen
om technische redenen worden patiënten meestal geïnstrueerd om hun haar te wassen de avond voor de
de dag van het onderzoek en om geen conditioners of styling cosmetica te gebruiken die kunnen belemmeren
styling cosmetica die het moeilijk kan maken voor de elektroden om zich te hechten aan de
schedel. Wanneer elektro-encefalografie tijdens de slaap wordt uitgevoerd, kunnen artsen ook vragen om een kortere rustperiode tijdens de
de avond ervoor.
Hoe werkt de EEG-test?
Het EEG-onderzoek is niet-invasief, stil en gaat niet gepaard met pijn of ongemak. De werking van de elektroden is niet waarneembaar en de patiënt zit of ligt meestal comfortabel.
Aan het begin van het onderzoek wordt meestal een meting van de schedel verricht om de plaatsing van de elektroden beter te kunnen kiezen. De medisch technicus brengt dan een speciaal rooster met 19-20 elektroden (soms meer) aan op het hoofd van de patiënt. Als alternatief worden de elektroden afzonderlijk gemonteerd met een speciale lijm. Elk heeft zijn precieze plaats – van de frontale kwab tot de occipitale – en is dienovereenkomstig gemarkeerd. Er hangt dus een bundel kabels rond de nek van de patiënt om de elektrische impulsen te registreren.
Het onderzoek duurt meestal maximaal 60 minuten, hoewel het soms langer kan duren als het wordt uitgevoerd terwijl de patiënt slaapt. In het klassieke geval rust de patiënt echter gewoon met gesloten ogen en opent hij ze op commando van de technicus en voert hij eenvoudige taken uit. Deze kunnen bestaan uit het kijken naar plaatjes, het beantwoorden van vragen, diep ademhalen, het lezen van een geselecteerde tekstpassage of het tellen van voorbeelden, of het kijken naar een knipperend licht.
In sommige gevallen krijgen de patiënten voor de test slaappillen toegediend en hebben zij na het ontwaken rust nodig en een begeleider om hen naar huis te rijden. Meestal kunnen de normale dagelijkse activiteiten echter onmiddellijk na de EEG worden hervat.
De resultaten zijn weliswaar onmiddellijk beschikbaar, maar hebben geen bijzondere informatieve waarde als ze niet naar behoren worden geïnterpreteerd. Alleen een ervaren neuroloog kan de hersengolfopnamen beoordelen en daarom moet men meestal enkele uren tot zelfs enkele dagen wachten op de officiële resultaten van de test. Voor elk van de omstandigheden waaraan de patiënt tijdens de procedure wordt onderworpen – van rust tot lichte observatie – wordt een bepaald normaal, fysiologisch hersengolfpatroon gedefinieerd. Elke afwijking hiervan kan wijzen op specifieke neuronale afwijkingen.
Interessant feit: EEG-tests kunnen gedurende de hele nachtelijke rustperiode worden uitgevoerd en worden dan meestal gecombineerd met een gelijktijdige controle van de ademhaling en de hartslag. Zo’n procedure heet polysomnografie.
Contra-indicaties en risico’s in verband met EEG
Elektro-encefalografie is op zich een zeer veilige test en brengt geen ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee. De elektroden registreren alleen de elektrische impulsen die in onze hersenen aanwezig zijn, maar stellen ze nooit bloot aan een externe stroom!
Er moet echter rekening mee worden gehouden dat sommige soorten stimulerende middelen die tijdens de procedure worden gebruikt bij gevoelige personen stuiptrekkingen kunnen veroorzaken – het gaat hierbij vooral om knipperlichten. De technicus die de test uitvoert, moet zich van deze mogelijkheid bewust zijn en weten hoe hij daarop moet reageren. Dit is des te belangrijker omdat artsen soms opzettelijk aanvallen bij patiënten opwekken tijdens het EEG om het verloop en de ernst ervan beter te kunnen beoordelen. In dit geval zorgt de medische staf ervoor dat het onderzoek veilig wordt uitgevoerd.
Voordelen en nadelen van EEG
Elektro-encefalografie is een relatief snelle, goedkope en doeltreffende methode om de basislijn van de hersenactiviteit te onderzoeken. Moderne apparatuur kan pulsen onderzoeken met een nauwkeurigheid van 1 milliseconde. De lage ruimtelijke resolutie van de schedel en het onvermogen om de bron van individuele elektrische activiteit te identificeren worden echter als nadelen genoemd. Het is ook moeilijk om de activiteit van neuronen diep onder de hersenschors te detecteren. Daarom moet een uitgebreide diagnose vaak andere soorten onderzoek omvatten, zoals MRI. Dit verandert echter niets aan het feit dat het EEG vandaag de dag nog steeds de meest gebruikelijke manier is om onderliggende hersenaandoeningen vast te stellen, en historisch gezien een van de belangrijkste instrumenten is om inzicht te krijgen in de werking van het gehele zenuwstelsel. .